भारतातील पंचायत राज यंत्रणा|MPSC Polity Notes

भारतात पंचायत राज सुरु कसे झाले?

➤भारतीय स्थानिक स्वराज्य संस्थेचा जनक हा लॉर्ड रिपन आहे.कारण त्याने विकेंद्रीकरण यशस्वी केले होते.
➤स्थानिक स्वराज्य संस्थेचा कायदा 12 मे 1882 रोजी केला.
➤2 ऑक्टोंबर 1959 रोजी स्थानिक स्वराज्य संस्था स्वीकारून राजस्थान पहिले राज्य बनले
➤ भारतीय सरकार ने ७३ वी व ७४ वी घटना दुरुस्ती करून पंचायत राज संबंधित कायदा केला.

पंचायत राज संबंधित केंद्रीय समित्या आणि त्याच्या तरतुदी

७३ वी आणि ७४ वी घटना दुरुस्ती

➤ भारतातील पंचायतराज संस्थांना 73 व्या घटनादुरुस्तीमुळे घटनात्मक दर्जा (संविधानिक दर्जा) प्राप्त झाला.
➤ घटनादुरूस्ती 24 एप्रिल 1993 रोजी करण्यात आली.
➤प्रत्येक गावामध्ये सर्व प्रौढ स्त्री-पुरुषांचा समावेश असणारी ग्रामसभा व ग्रामपंचायत असणे बंधनकारक करण्यात आले
➤भारतातील सर्व राज्यामध्ये त्रिस्तरीय पंचायतराज व्यवस्था स्थापन करण्यात यावी.
➤पंचायत व्यवस्थेच्या तिन्ही स्तरामध्ये महिलांसाठी 1/3 जागा राखीव ठेवण्याचे बंधनकारक करण्यात आले.
➤पंचायतराज संस्थासाठी प्रत्येक राज्यामध्ये स्वतंत्र निवडणूक यंत्रणा स्थापना करण्याचे बंधन घालण्यात आले.
➤केंद्रीय वित्त आयोगाच्या धर्तीवर प्रत्येक राज्याने राज्य वित्त आयोगाची स्थापना करणे आवश्यक करण्यात आले.

पंचायत राज संबंधित महाराष्ट्र राज्याच्या समित्या

➤ MPSC आणि सर्वच स्पर्धा परीक्षा देणाऱ्या मुलांसाठी हा उपयुक्त भाग आहे यातून महत्वाची प्रश्न विचारल्या जातात,या पाठाचा जास्तीत जास्त सराव करण्यासाठी Download करून ठेवा.

Download भारतातील पंचायत राज यंत्रणा|MPSC Polity Notes In PDF