LIDAR पद्धतीचा वापर करत भूमी सर्वेक्षण,काय आहे LIDAR पद्धत?

➤दिल्ली वाराणसी हायस्पीड रेल कॉरिडॉरसाठी भूमी सर्वेक्षण करण्यासाठी भारतीय रेल्वे लिडार तंत्राचा वापर करणार आहे. लिडार हे लाइट डिटेक्शन आणि रंगिंग तंत्र आहे.
➤ भारतीय रेल्वे हेलिकॉप्टरमध्ये बसविलेले लिडर तंत्र वापरणार आहे. मुंबई अहमदाबाद बुलेट ट्रेन प्रकल्पात प्रथमच यश मिळाल्यानंतर हे केले जात आहे.

➤ अचूक सर्वेक्षण करण्यासाठी तंत्रात जीपीएस डेटा, लेसर डेटा, फ्लाइट पॅरामीटर्सचे संयोजन वापरले जाते.दिल्ली वाराणसी कॉरिडॉरची लांबी अंदाजे 800 किलोमीटर आहे आणि स्थानकांच्या संरेखनाचा निर्णय सर्व्हेच्या आधारे व सरकारच्या सल्ल्यानुसार घेण्यात येणार आहे. कॉरिडोर राष्ट्रीय राजधानी प्रदेश आग्रा, लखनऊ, मथुरा, प्रयागराज, रायबरेली, इटावा, भदोही, अयोध्या आणि वाराणसी या प्रमुख शहरांशी जोडणार आहे.

लिडर पद्धत काय आहे ?

➤Light Detection and Ranging ही दूरस्थ सेन्सिंग पद्धत आहे जी पृथ्वीमध्ये उपलब्ध अंतर मोजण्यासाठी लेझरच्या रूपात प्रकाश वापरते. यंत्रणेतील हलकी तरंगे पृथ्वीचे आकार आणि त्याच्या पृष्ठभागाच्या वैशिष्ट्यांविषयी त्रिमितीय माहिती निर्माण करतात. लिडर इन्स्ट्रुमेंटमध्ये स्कॅनर, लेसर आणि जीपीएस रिसीव्हर असते. लीडर डेटा मिळविण्यासाठी हेलिकॉप्टर आणि एअरप्लेन ही सर्वात सामान्यपणे वापरली जाणारी प्लॅटफॉर्म आहेत.
➤ लिडर चे दोन प्रकार आहेत ज्यांचे नाव टोपोग्राफिक आणि बाथमेट्रिक आहे. टोपोग्राफिक लीडर जमीन मॅप करण्यासाठी ultraviolet लेसर वापरते. दुसरीकडे, बाथमेमेट्रिक लीडर पाण्यामध्ये भेदक हिरव्या प्रकाशाचा वापर करते आणि नदीच्या पात्राची उंची आणि समुद्री मजले मोजते.

➤ तंत्रज्ञानामध्ये वापरल्या गेलेल्या तरंगलांबी 10 मायक्रोमेटर्स दरम्यान आहेत जे इन्फ्रारेड प्रदेशात आहेत आणि 250 नॅनोमीटर जे अल्ट्राव्हायोलेट प्रदेशात आहेत. तंत्रज्ञानामध्ये विखुरलेले प्रभाव म्हणजे रमन स्कॅदरिंग, रेलेग स्कॅटरिंग, माय स्कॅटरिंग. तंत्रज्ञानामुळे पृथ्वीच्या पृष्ठभागावरील संरचनेचे आकार तयार होण्यासाठी परिमाणातील बदल किंवा परावर्तित प्रकाशाच्या टप्प्यातील बदल मोजले जातात.